مدلسازی تغییرات کاربری اراضی چندگانه با استفاده از رگرسیون انطباقی چند متغیره اسپلاین و سیستم اطلاعات مکانی

لزوم بررسی تغییرات کاربری اراضی، با توجه به تاثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیط زیست می‌گذارد، امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد. مدلسازان تغییرات کاربری اراضی عمدتا به مدلسازی تغییرات کلاسهای کاربری اراضی یگانه (مانند شهری) پرداخته اند و کمتر مدلسازی تغییرات کلاسهای کاربری اراضی چندگانه (مانند کشاورزی و شهری ) مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق، به شبیه سازی تغییرات کاربری‌های اراضی شهری و کشاورزی با استفاده از یکی از فنون داده کاوی مرسوم، یعنی رگرسیون انطباقی چند متغیره اسپلاین، در تلفیق با سیستم اطلاعات مکانی و به کمک تصاویر ماهواره‌ای در بخشی از شمال ایران، شامل شهرهای ساری و قائم شهر و در یک بازه زمانی 22 ساله از سال 1992 تا سال 2014 پرداخته شده است. بعد از انجام شبیه سازی، یک تحلیل حساسیت بر روی پارامترهای موثر در تغییر کاربری اراضی انجام شد. نتایج مربوط به تحلیل حساسیت نشان داد که پارامترهای فاصله از مناطق کشاورزی، فاصله از مناطق شهری و ارتفاع به ترتیب بیشترین تاثیر را در روند تغییر کاربری اراضی در بازه زمانی ذکر شده دارند. برای ارزیابی کارآیی مدل، از شاخص عامل نسبی و شاخص عامل کلی استفاده شد. مساحت زیر منحنی شاخص عامل نسبی برای کاربری های شهری و کشاورزی به ترتیب برابر با 65% و 01/61% بدست آمد. همچنین برای نشان دادن مقادیر موجود در داخل جداول احتمال، در منحنی شاخص عامل کلی مربوط به کاربری اراضی کشاورزی و شهری، حدود آستانه به ترتیب 67/0 و 40/0 برچسب گذاری شد که این حدود آستانه نشان دهنده احتمال تغییر کاربری اراضی هستند. طبق نتایج بدست آمده، درصد پیکسل‌هایی که در واقعیت دچار تغییر کاربری اراضی شده اند و توسط مدل نیز به عنوان پیکسل‌های تغییر یافته شناخته شده‌اند برای حدود آستانه فوق در نمودار شاخص عامل کلی، به ترتیب برابر با 8/36% و 06/67% از کل پیکسل‌های متعلق به دو کاربری کشاورزی و شهری بدست آمدند.